Η Βόνιτσα ήταν και παραμένει ένα ψαροχώρι και μάλιστα σε καλή γωνιά του χάρτη των ελληνικών θαλασσών αφού μπροστά της απλώνονταν το απέραντο Ιόνιο πέλαγος με τον πλούτο των αλιευμάτων του, ενώ δίπλα της ήταν ο Αμβρακικός κόλπος, η μεγάλη κιβωτός της θαλάσσιας ζωής για την Ακαρνανία, την Ηπειρο και ολόκληρη την Ελλάδα. Πριν από καμιά τριανταριά χρόνια, την εποχή που τα καΐκια κινούνταν ακόμα κάποια με πανιά και ορισμένα άλλα με μηχανές ελληνικής κατασκευής (Παπαθανάση, Μαρκότσι κ.λπ.) η Βόνιτσα είχε περί τους εκατό επαγγελματίες ψαράδες. Σήμερα ο αριθμός τους έχει μειωθεί λίγο αλλά το κυριότερο είναι ότι αποτελούν έναν γερασμένο πληθυσμό ο οποίος διαρκώς φθίνει εξαιτίας του κόστους που έχει η άδεια, η συντήρηση του σκάφους και φυσικά λόγω των περιορισμών που επιβάλλονται στην αλιεία. Πώς ζούσε ένας ψαράς εκείνη την εποχή; Μας απαντά ο Αλέξης Μασούρας (1955) ο οποίος ξεκίνησε να δουλεύει από πολύ μικρός στα ψαροκάικα και σήμερα διατηρεί ιχθυοπωλείο και συνεχίζει να ψαρεύει με τον γιο του Γιώργο του οποίου ήρθε η σειρά να πάρει το τιμόνι του καϊκιού στα χέρια του και να συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση στο ψάρεμα.
«Ζούσε καλύτερα απ' ό,τι ο μέσος αγρότης ή ο δημόσιος υπάλληλος, γιατί αυτός είχε πάντα χρήμα στα χέρια του. Αυτοί κινούσαν ικανοποιητικά και την αγορά της Βόνιτσας. Ο θησαυρός για τους ψαράδες ήταν η γαρίδα του Αμβρακικού, η λεγόμενη και γάμπαρη, η οποία ψαρευόταν όλον τον χρόνο εκτός από τον Ιούλιο που ήταν η περίοδος της αναπαραγωγής της. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, ήταν λάθος. Επρεπε να απαγορεύεται από τον Οκτώβριο έως το Νοέμβριο που είναι ψιλή για να μεγαλώσει και να γεννήσει την άνοιξη».
Ο Αλέξης αφού έβγαλε το γυμνάσιο πήγε στα εμπορικά βαπόρια και δούλεψε σαν ασυρματιστής μέχρι το 1985 που ξεμπάρκαρε και γύρισε στη Βόνιτσα. Τότε έφτιαξε ένα μεγάλο καΐκι, το «Αγγελική», εννιά μέτρα, στο καρνάγιο του Τσιλικίδη στην Πρέβεζα.
Τον ρωτάω, πως σε μια θάλασσα που όλοι είχαν γαΐτες, γιατί αυτός αποφασίζει να κάνει ένα καΐκι. «Τότε», μου απαντά «επιτρέπονταν ακόμη η τράτα και χρειάζονταν μεγάλα τρεχαντήρια να τραβάνε τα δίχτυα έξω. Ήταν τότε εδώ στη Βόνιτσα περί τις 15 βιντζότρατες και σας έγινε ο νόμος για το σταμάτημα της τράτας, οι ιδιοκτήτες τους τα πούλησαν».
Ο κάμπος της Αρτας έχει κάνει μεγάλη ζημιά στον Αμβρακικό κόλπο. Τεράστια οικολογική ζημιά. Το άλλο που επηρεάζει αρνητικά τον κόλπο είναι το λιμάνι της Πρέβεζας. Ενας άλλος αρνητικός παράγοντας είναι η σήραγγα που με τον όγκο της εμποδίζει το καλαμάρι και τον μπακαλιάρο να μπουν μέσα στον κόλπο.
Με την τράτα ψάρευαν μέσα στον κόλπο, έβγαζαν σαρδέλλα, μπακαλιάρο, μπαρμπούνια, καλαμάρι, σουπιές, μια καλάδα πολλές φορές έφτανε και τον μισό τόνο!!! Σαν σταμάταγε η τράτα από τα τέλη του Μάη ως τις αρχές του Σεπτέμβρη, πήγαιναν έξω στο Ιόνιο για γλώσσες και μπακαλιάρους κι έτσι γνώρισε και αυτές τις θάλασσες.
Ο Αλέξης μας περιγράφει τον Αμβρακικό ως μια μια παραγωγική θάλασσα και τούτο φέρνει την ερώτηση αν συνεχίζει να είναι έτσι και σήμερα. «Οχι», μας απαντά και εξηγεί τι φταίει. «Φταίνε πρώτα τα φράγματα. Το γλυκό νερό είναι λίγο στον κόλπο και αυτό μολυσμένο γιατί περνάει από τα χωράφια και μαζεύει φυτοφάρμακα και λιπάσματα και τα ρίχνει μέσα στον κόλπο. Ο κάμπος της Αρτας έχει κάνει μεγάλη ζημιά στον Αμβρακικό κόλπο. Τεράστια οικολογική ζημιά. Το άλλο που επηρεάζει αρνητικά τον κόλπο είναι το λιμάνι της Πρέβεζας.
Αυτό έγινε το 1969 και πρόκειται για μια κατασκευή από μπετόν 350 μέτρων που έκοψε τη φυσική κίνηση του νερού που ανανέωνε τον κόλπο. Ετσι έφτασε να μην μπαίνουν ούτε τα τρία πέμπτα που έμπαιναν κάποτε στον κόλπο με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το «φαινόμενο της Αμφιλοχίας». Δηλαδή, τα ψάρια λόγω της έλλειψης οξυγόνου, ανεβαίνουν σχεδόν ως την επιφάνεια του νερού για αναπνεύσουν. Αυτό ξεκίνησε το 1985 μπροστά στην Αμφιλοχία, και γι' αυτό πήρε αυτό το όνομα και σιγά σιγά επεκτάθηκε σε όλο τον κόλπο». Και η λύση, ποια θα ήταν, τον ρωτάω. «Να κόψουν το λιμάνι», μου απαντά.
«Και να ξαναφτιάξουν την προβλήτα με πασσάλους όπως κάνουν σε όλο τον κόσμο. Εδώ έχει τόσο τσιμέντο στο λιμάνι όσο έχει όλη η Πρέβεζα. Ενας άλλος αρνητικός παράγοντας», συνεχίζει, «είναι η σήραγγα που με τον όγκο της εμποδίζει το καλαμάρι και τον μπακαλιάρο να μπουν μέσα στον κόλπο. Από το 1985 που έφτιαξα το καΐκι μέχρι το 1995 η καλάδα μας έβγαινε από 50 κιλά ως 175 που σήκωσα κάποτε. Τώρα δεν πιάνουμε τίποτα?».
Φυσικά και δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια οι ψαράδες της περιοχής που δεν είναι και λίγοι. Πολλές φορές απέκλεισαν την είσοδο του κόλπου, στο λιμάνι της Πρέβεζας, κατέβηκαν στην Αθήνα να διαμαρτυρηθούν στα υπουργεία και τις υπηρεσίες αλλά όπως λέει χαρακτηριστικά: «Η φωνή του ψαρά δεν μετράει».
Μια μεγάλη όμως απώλεια για τους ψαράδες του Αμβρακικού ήταν η εξαφάνιση των οστράκων. «Τότε τη Σαρακοστή», θυμάται ο Αλέξης, «όταν έβγαινε μια βάρκα στον κόλπο γύριζε με 300 ? 4000 κιλά χτένια. Τώρα δεν υπάρχει ούτε ένα για δείγμα. Πηγαίναμε για πίνες. Δεν πηγαίναμε μακριά, ως το νησάκι απέναντι. Βγάζαμε 500 πίνες. Τις δίναμε μια δραχμή τη μια, βγάζαμε ένα πεντακοσάρικο. Ηταν λεφτά τότε. Τώρα δεν θα βρεις ούτε μία στον κόλπο. Το μύδι. Πού είναι το μύδι που βγάζαμε τότε; Πηγαίναμε για μύδια τις 40 μέρες της Σαρακοστής και δυο εβδομάδες τον Δεκαπενταύγουστο και βγάζαμε τα διπλά απ' ό,τι με τα ψάρια.
Εχει ακόμη μύδια ο Αμβρακικός αλλά δεν έχουν διάρκεια. Μόλις φτάσει ο Ιούνης και ανεβαίνει η θερμοκρασία ψοφάνε γιατί το λιμάνι εμποδίζει το δροσερό νερό του πελάγους να μπει στον κόλπο. Μένουν πέντε δέκα αλλά δεν γίνεται τίποτα. Λιγοστεύουν συνέχεια. Εκείνα τα χρόνια εγώ με την «Αγγελική» έβγαινα για μια ώρα για μύδια και επέστρεφα με ενάμιση τόνο. Και από μέγεθος; Μεγαλύτερα από της Θεσσαλονίκης. Την «Αγγελική» ο Αλέξης την πούλησε το 2006 στην Αμφιλοχία γιατί δεν μπορούσε άλλο να τη συντηρήσει και να την πηγαίνει κάθε χρόνο στο καρνάγιο στην Πρέβεζα. Σκέφτηκε πως με ένα μικρότερο σκάφος θα βολεύονταν καλύτερα. Ετσι πήρε μια πλαστική, την πεντάμετρη «Αθηνούλα», και με αυτή πηγαίνει και για πυροφάνι μέσα στον κόλπο που του αρέσει πολύ. Το μαγαζί ο Αλέξης το άνοιξε το 2000 γιατί εκείνα τα χρόνια έπιανε πολλά ψάρια.
Σκοτώνονταν κυριολεκτικά στη δουλειά αλλά έβγαζε από 110 ως 200 κιλά ψάρια κάθε μέρα. «Από ήλιο σε ήλιο», λέει χαρακτηριστικά «ήταν στη θάλασσα. Ερχονταν οι έμποροι όμως και διάλεγαν και τα υπόλοιπα αναγκάζονταν να τα πουλήσει μόνος του με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πάει για ψάρεμα. Λέω, δεν ανοίγω ένα μαγαζί για να κάθεται η γυναίκα μου, η κυρα-Αγγελική και να μπορώ να αντεπεξέλθω καλύτερα; Είχα και γνωριμίες με ψαράδες και μπορούσα να πάρω και από αυτούς πέντε ψάρια εμπορεύσιμα». Παλιότερα οι ψαράδες της Βόνιτσας είχαν και συνεταιρισμό, αλλά διαλύθηκε. Είχαν πάρει το διβάρι της Βόνιτσας αλλά όπως φαίνεται δεν το δούλεψαν σωστά.
Αυτό το διβάρι πήρε πρόπερσι ο Αλέξης από τον δήμο για 12 χρόνια και έχει μέσα μόνο λαβράκι και γλώσσα και μόλις έχει αρχίσει να αποδίδει.
Πηγή : ethnos.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου